Ένα από τα νοσταλγικά στοιχεία της αυτοκίνησης για τους παλαιότερους οδηγούς, από την εποχή κυρίως των ‘80s, είναι το ξύλινο τιμόνι. Για ποιο λόγο, όμως, αυτό χάθηκε από τα σύγχρονα αυτοκίνητα;

Η ιστορία του ξύλινου τιμονιού ξεκινά από την εποχή που τα αυτοκίνητα ήταν ακόμα χειροποίητα και το εσωτερικό του διακοσμούνταν με ξύλο, ορείχαλκο και δέρμα. Το ξύλο ήταν η φυσική επιλογή για το τιμόνι διότι ήταν ελαφρύ, εύκολο στην επεξεργασία και ταίριαζε οπτικά με τα ξύλινα ταμπλό.

Ωστόσο, τα μειονεκτήματα ήταν ξεκάθαρα: το ξύλο σπάει εύκολα στο κρύο ή στη ζέστη, ξεραίνεται, σκάει και χρειάζεται συνεχή συντήρηση. Επιπλέον, σε περίπτωση σύγκρουσης, το ξύλο δεν προσέφερε καμία προστασία.

Καθώς η αυτοκινητοβιομηχανία εξελισσόταν -ειδικά από τη δεκαετία του ’50 και μετά- και η μαζική παραγωγή εξαπλωνόταν, οι απαιτήσεις για ανθεκτικότητα, οικονομία και ασφάλεια ανάγκασαν τις εταιρείες να στραφούν σε νέα υλικά. Έτσι, το πλαστικό και η συνθετική δερματίνη μπήκαν στο παιχνίδι. Ήταν φθηνότερα, πιο ανθεκτικά και πιο εύκολα στην παραγωγή.

Το «τελειωτικό χτύπημα» στο ξύλινο τιμόνι ήρθε τη δεκαετία του ’90, με την καθιέρωση του αερόσακου οδηγού. Πλέον, το τιμόνι δεν ήταν απλώς ένα χειριστήριο, αλλά και υποδοχέας ενός μηχανισμού που έπρεπε να ενεργοποιείται με ακρίβεια χιλιοστών του δευτερολέπτου.

Το συμπαγές ξύλο δεν άντεχε την πίεση της έκρηξης του αερόσακου, ενώ επιπλέον δεν επέτρεπε την αξιόπιστη ενσωμάτωση των επιμέρους εξαρτημάτων του. Έτσι, όλοι οι κατασκευαστές πέρασαν σε πλαστικά ή δερμάτινα τιμόνια, με ενσωματωμένα χειριστήρια, αερόσακους και άλλα συστήματα.

Βεβαίως, υπήρξαν εξαιρέσεις - κυρίως από την Alfa Romeo, με τα μοντέλα 156 και GTV. Οι Ιταλοί διατήρησαν την αισθητική του ξύλου, αλλά με επένδυση πάνω σε μεταλλικό ή ενισχυμένο πλαστικό σκελετό, σχεδιασμένο έτσι ώστε να επιτρέπει την ασφαλή ανάπτυξη του αερόσακου.

Σήμερα, το ξύλο υπάρχει ακόμα - αλλά μόνο ως επίστρωση. Κατασκευαστές όπως οι Rolls-Royce, Bentley και Aston Martin προσφέρουν ξύλινα στοιχεία στο τιμόνι, αλλά σε μορφή λεπτού καπλαμά πάνω σε σύγχρονα υλικά. Ειδικές εκδόσεις, όπως π.χ. η E-type ZP Edition της Jaguar, χρησιμοποιούν ξύλινα τιμόνια για να τιμήσουν την κληρονομιά τους. Αλλά είναι εξαιρέσεις.

Και τώρα το ερώτημα είναι: υπάρχει πιθανότητα να δούμε ξανά το ξύλινο τιμόνι στα σύγχρονα αυτοκίνητα; Η Tesla λάνσαρε το Yoke το 2021, ένα ημικυκλικό χειριστήριο τύπου Formula 1 ή αεροπλάνου, χωρίς το πάνω μέρος.

Η Toyota και η Lexus έχουν πειραματιστεί με το steer-by-wire, δηλαδή ηλεκτρονικό έλεγχο διεύθυνσης χωρίς μηχανικά μέρη. Το ίδιο έχει δοκιμάσει η Renault με το Scenic Vision και η BMW με το Vision Next 100.

Τα αρχικά νομικά εμπόδια (που απαιτούσαν μηχανική σύνδεση για λόγους ασφαλείας) ξεπεράστηκαν χάρη στην πρόοδο των συστημάτων ελέγχου και της τεχνολογίας. Ωστόσο, η μαζική παραγωγή αυτών των συστημάτων δεν έχει ξεκινήσει ακόμα.

Η νέα γενιά των χειριστηρίων ελέγχου υπόσχεται περισσότερο χώρο, ειδικά για τα πόδια, και μοντέρνα εργονομία. Ήδη το βλέπουμε σε υπεραυτοκίνητα, όπως η Lotus Evija, η Mercedes-AMG Project One και το Hennessey Venom F5.

Αυτό το μέλλον, ωστόσο, έχει δοκιμαστεί ξανά: από το Mazda MX-03 του 1985, το Oldsmobile Incas του Giorgetto Giugiaro το 1986, μέχρι το BMW Z22 του 1999. Οι σχεδιαστές οραματίζονταν πάντα το τιμόνι του μέλλοντος. Όμως, το ξύλινο τιμόνι θα παραμένει πάντα ένα νοσταγλικό αντικείμενο του αυτοκινητικού μας παρελθόντος.