Η απόφαση να αναστείλει τις εξαγωγές των σπάνιων γαιών και μαγνητών διαταράσσει τις αλυσίδες εφοδιασμού των κατασκευαστών αυτοκινήτων.

Η Κίνα κυριαρχεί σε ολόκληρη την ανοδική βιομηχανία κατασκευής ηλεκτρικών αυτοκινήτων. Ελέγχει κυρίως τα απαραίτητα στοιχεία σπανίων γαιών. Η απόφασή της να περιορίσει τις εξαγωγές είναι μια καταστροφική για τους ανταγωνιστές.

Πιο συγκεκριμένα η απόφαση της Κίνας να αναστείλει τις εξαγωγές ενός ευρέος φάσματος σπάνιων γαιών και συναφών μαγνητών διαταράσσει τις αλυσίδες εφοδιασμού των κατασκευαστών αυτοκινήτων και των προμηθευτών εξοπλισμού, καθώς και τους τομείς των ημιαγωγών, της άμυνας και της αεροδιαστημικής.

Αρκετοί Ευρωπαίοι προμηθευτές αυτοκινήτων έχουν ήδη αναγκαστεί να αναστείλουν τις γραμμές παραγωγής τους λόγω εξάντλησης των αποθεμάτων. «Περαιτέρω επιπτώσεις αναμένονται τις επόμενες εβδομάδες καθώς τα αποθέματα εξαντλούνται», προειδοποιεί ο Ευρωπαϊκός Σύνδεσμος Προμηθευτών Αυτοκινήτων (CLEPA).

«Εάν η κατάσταση δεν βελτιωθεί γρήγορα, δεν μπορούν πλέον να αποκλειστούν καθυστερήσεις ή ακόμη και απώλειες παραγωγής», επιβεβαιώνει η Hildegard Müller, πρόεδρος του Γερμανικού Συνδέσμου Αυτοκινήτων (VDA).

Αδιαφανείς διαδικασίες

Από τις αρχές Απριλίου, το Πεκίνο απαιτεί από τις κινεζικές εταιρείες να υποβάλουν αίτηση για άδεια πριν από την εξαγωγή αυτών των κρίσιμων υλικών σε οποιαδήποτε χώρα. Έκτοτε, από τις εκατοντάδες αιτήσεις για άδεια εξαγωγής που υποβλήθηκαν στις κινεζικές αρχές, μόνο περίπου το ένα τέταρτο φαίνεται να έχει εγκριθεί, καταγγέλλει η Clepa. Με διαδικασίες που θεωρούνται αδιαφανείς και ασυνεπείς,  αποτελεί στρατηγικό εργαλείο στα χέρια του Κινεζικού Κομμουνιστικού Κόμματος στην παγκόσμια αντιπαράθεσή του με τις ΗΠΑ και την ΕΕ.

Το Πεκίνο δεν εκτίμησε καθόλου το γεγονός ότι οι Βρυξέλλες επέβαλαν αυστηρούς τελωνειακούς δασμούς στις εισαγωγές κινεζικών αυτοκινήτων τον Ιούλιο του 2024. Αυτές οι επιβαρύνσεις στα αυτοκίνητα που εισάγονται από Κίνα φτάνουν έως και το 45,3%. Η Επιτροπή εκτιμά ότι η παραγωγική ικανότητα στην Κίνα είναι τρία εκατομμύρια ηλεκτρικά οχήματα ετησίως, διπλάσια από το μέγεθος της ευρωπαϊκής αγοράς. Ωστόσο, δεδομένου ότι οι ΗΠΑ και ο Καναδάς έχουν εφαρμόσει τελωνειακούς δασμούς 100% για τα κινεζικά ηλεκτρικά οχήματα, αυτά προορίζονται κυρίως για την Ευρώπη!

Η Κίνα κυριαρχεί

Χάρη στις κρατικές επιδοτήσεις και στους ιδιαίτερα χαλαρούς περιβαλλοντικούς κανονισμούς, η Κίνα κυριαρχεί σε περισσότερο από το 60% της εξόρυξης μετάλλων γνωστών ως «σπάνιες γαίες» και επεξεργάζεται το 92% αυτών, σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό Ενέργειας. Πρόκειται για βασικά εξαρτήματα στα ηλεκτρικά οχήματα! Το 2020, το Πεκίνο θέσπισε νόμο ελέγχου των εξαγωγών, επεκτείνοντάς τον σε όλα τα προϊόντα που επηρεάζουν την εθνική ασφάλεια, είτε πρόκειται για βασικά αγαθά και υλικά είτε για τεχνολογίες και δεδομένα.

Η Κίνα επηρεάζει ολόκληρη την ηλεκτρική αλυσίδα. Εκτός από τις βασικές σπάνιες γαίες, ελέγχει το 75% της παγκόσμιας αλυσίδας παραγωγής μπαταριών επισημαίνει ο Luc Chatel, πρόεδρος της PFA. Οι μπαταρίες είναι κρίσιμες καθώς αντιπροσωπεύουν το 35 έως 40% της προστιθέμενης αξίας ενός λεγόμενου αυτοκινήτου μηδενικών εκπομπών. Ωστόσο, τα δύο τρίτα των μεγάλων εργοστασίων μπαταριών θα εξακολουθούν να βρίσκονται στην Κίνα έως το 2030, προβλέπει ο Philippe Varin, πρώην διευθύνων σύμβουλος της PSA.

CATL: Ο ηγέτης στις μπαταρίες

Ο κορυφαίος κατασκευαστής μπαταριών στον κόσμο είναι αναμφίβολα η κινεζική CATL. Εισηγμένη στο χρηματιστήριο της Σεντζέν από το 2018 και εισηγμένη στο χρηματιστήριο του Χονγκ Κονγκ στα μέσα Μαΐου 2025, κατέχει το 35% της παγκόσμιας αγοράς. Ακολουθούμενη από την συμπατριώτισσά της BYD (15% παγκόσμιο μερίδιο αγοράς). Η CATL ανακοίνωσε αύξηση κερδών κατά ένα τρίτο το πρώτο τρίμηνο του 2025. Ενώ οι λίγοι Ευρωπαίοι κατασκευαστές μπαταριών βρίσκονται σε κρίση μετά την έναρξη μιας δειλής παραγωγής, η εταιρεία που ιδρύθηκε το 2011 στο Νίνγκντε έχει καταγράψει καθαρά κέρδη 14 δισεκατομμυρίων γιουάν (1,68 δισεκατομμύρια ευρώ).

Ακόμη και η Stellantis αναγκάστηκε να σχηματίσει βιομηχανική συμμαχία με την CATL! Η γαλλο-ιταλο-αμερικανική εταιρεία κατέληξε σε συμφωνία στα τέλη του περασμένου έτους για τη δημιουργία μιας κοινοπραξίας που θα κατασκευάσει ένα giga-factory με χωρητικότητα έως και 50 GWh μπαταριών χρησιμοποιώντας φθηνότερη τεχνολογία LFP (λιθίου-σιδήρου-φωσφορικού) στη Σαραγόσα της Ισπανίας. Η επένδυση 4 δισ. ευρώ είναι μοιρασμένη 50-50 με την παραγωγή να ξεκινά στα τέλη του 2026. Η CATL ειδικεύεται σε αυτόν τον τύπο μπαταριών, στον οποίο στρέφονται όλο και περισσότερο οι κατασκευαστές.

Φυσικά, οι μπαταρίες LFP περιορίζουν περαιτέρω την αυτονομία των ηλεκτρικών οχημάτων. Ωστόσο, επειδή είναι πιο ανθεκτικές και ικανές να φορτίζουν ταχύτερα, έχουν το πλεονέκτημα ότι είναι 20% φθηνότερες από τις παραδοσιακές μπαταρίες NMC (νικελίου-μαγγανίου-κοβαλτίου). Η Κίνα δεν κυριαρχεί μόνο στη βιομηχανία μπαταριών. Παράγει επίσης το 80% των μαγνητών που χρησιμοποιούνται σε ηλεκτροκινητήρες, επισημαίνει ο Guillaume Pitron, συγγραφέας του βιβλίου «Ο Πόλεμος των Σπάνιων Μετάλλων» . Με λίγα λόγια, χωρίς την Κίνα, ούτε ένα ηλεκτρικό αυτοκίνητο δεν θα παραγόταν εκτός αυτής της χώρας!