Η Ελλάδα παραμένει στις πιο επικίνδυνες χώρες της Ευρώπης για οδήγηση, την ώρα που παιδιά και πεζοί εξακολουθούν να πληρώνουν το μεγαλύτερο τίμημα. 

Κάθε χρόνο, σχεδόν 20.000 άνθρωποι χάνουν τη ζωή τους στους ευρωπαϊκούς δρόμους. Παρά τη συνολική μείωση των τροχαίων την τελευταία πενταετία (-12% μεταξύ 2019 και 2024), η πρόοδος δεν μοιράζεται παντού το ίδιο. Η Ελλάδα, για παράδειγμα, καταγράφει αύξηση 3% το διάστημα 2023-2024 και παραμένει στην τρίτη χειρότερη θέση της Ευρώπης, με 64 νεκρούς ανά εκατομμύριο κατοίκων. Πάνω από εμάς βρίσκονται μόνο η Ρουμανία και η Βουλγαρία. Στον αντίποδα, χώρες όπως η Σουηδία και η Νορβηγία κινούνται προς το ιδανικό Vision Zero, καταγράφοντας μόλις 16-20 θανάτους ανά εκατομμύριο πληθυσμού.

Ακόμη πιο ανησυχητικές είναι οι επιμέρους κατηγορίες. Το 18% των θυμάτων στην Ευρωπαϊκή Ένωση είναι πεζοί και, μόνο το 2023, 430 παιδιά σκοτώθηκαν σε τροχαία. Σχεδόν τα μισά από αυτά βρίσκονταν μέσα σε αυτοκίνητο, ενώ το 31% περπατούσε.

Η επιστημονική βιβλιογραφία επιμένει ότι παιδιά κάτω των 14 ετών δεν διαθέτουν πλήρως ανεπτυγμένες δεξιότητες αντίληψης κινδύνου, ύψος που τα κάνει αόρατα πίσω από παρκαρισμένα οχήματα, ούτε την εμπειρία να ερμηνεύσουν πολύπλοκες κυκλοφοριακές συνθήκες. Η ασφάλειά τους εξαρτάται,σχεδόν ολοκληρωτικά, από τους ενήλικες.

Όλα αυτά αποκτούν ακόμα μεγαλύτερη σημασία όταν το σκηνικό μεταφέρεται στην έξοδο ενός σχολείου. Εκεί όπου η κίνηση αυξάνεται και τα παιδιά βιάζονται να φύγουν χωρίς να δίνουν την απαραίτητη σημασία στο δρόμο, με τους οδηγούς πολλές φορές να προσπαθούν να καταλάβουν που είναι η διάβαση. Μόνο που συχνά δεν φαίνεται, αφού έχει ξεθωριάσει ή ακόμα και σβηστεί, χάνοντας το μήνυμα που την ακολουθεί.

Κάπως έτσι ξεκίνησαν πριν μερικά χρόνια να εμφανίζονται έξω από σχολεία διαβάσεις πεζών με μεγάλα, πολύχρωμα μολύβια. Δεν είναι διακοσμητικές παρεμβάσεις ούτε καλλιτεχνικά project, αλλά μια καθοριστική υπενθύμιση πως σε αυτό το σημείο έχει προτεραιότητα το παιδί.

Πίσω από αυτές τις χρωματιστές διαβάσεις βρίσκεται το Safe Roads project της Hellas Direct, ένα πρόγραμμα που ξεκίνησε το 2017, έκανε restart οργανωμένα το 2022 και συνεχίζεται μέχρι σήμερα, έχοντας ως μοναδική αποστολή την ενίσχυση της οδικής ασφάλειας γύρω από σχολεία.

O απολογισμός είναι εντυπωσιακός αφού ήδη περισσότεροι από 110 δήμοι, δηλαδή 1 στους 3 στην Ελλάδα, έχουν ενταχθεί στο πρόγραμμα, ενώ έχουν βαφτεί πάνω από 1.800 σχολικές διαβάσεις, από την Αττική μέχρι την Κάλυμνο, την Πρέβεζα, το Αίγιο, τη Μήλο και τη Θεσσαλονίκη.

Δύο εξειδικευμένα συνεργεία ταξιδεύουν με τα vans του Safe Roads project σε όλη τη χώρα, ξαναβάφοντας διαβάσεις που είχαν σχεδόν εξαφανιστεί από την άσφαλτο. Η διαδικασία είναι απλή και εύκολη αφού γονείς, εκπαιδευτικοί, σχολεία ή δήμοι μπορούν να στέλνουν αίτημα μπορούν να στέλνουν αίτημα και ύστερα από τις απαραίτητες άδειες, η εταιρεία να αναλαμβάνει το κόστος και τις εργασίες, πάντα με τις προβλεπόμενες τεχνικές προδιαγραφές.

Το Safe Roads project, όμως, δεν περιορίζεται στους χώρους έξω από τα σχολεία. Ο ακτιβιστής, συγγραφέας και μέλος της ομάδας της Hellas Direct, Δημήτρης Αντωνίου, επισκέπτεται σχολεία και μιλά στα παιδιά για την κυκλοφοριακή αγωγή και την ασφαλή οδική συμπεριφορά. Με τη βοήθεια VR γυαλιών και διαδραστικών δραστηριοτήτων, δίνει στους μαθητές και τις μαθήτριες την ευκαιρία να βιώσουν σενάρια που δεν θέλουμε να ζήσουν στην πραγματική ζωή. Την τελευταία τριετία έχει επισκεφθεί περισσότερα από 250 σχολεία. 

Για να έχουν πραγματική σημασία όλα αυτά θα πρέπει οι ίδιοι οι οδηγοί να συνειδητοποιήσουν ότι τα ζωγραφισμένα μολύβια στο δρόμο δεν υπάρχουν για να ομορφαίνουν την άσφαλτο αλλά ως μία υπενθύμιση και προς τους ίδιους: να σταματάνε και να δίνουν χρόνο.  

Στη τελική η οδική ασφάλεια δεν χτίζεται από μεγάλες εξαγγελίες, αλλά από μικρές αλλαγές συμπεριφοράς από όλους, όπως αυτόν που φρενάρει πριν την διάβαση κι όχι πάνω της, τον γονιό που δεν διπλοπαρκάρει έξω από το σχολείο και τον μοτοσικλετιστή που δεν «κάνει σφήνα» για να προλάβει το πράσινο. Τα ζωγραφισμένα μολύβια είναι σιωπηλό «πρόσεχε» που απευθύνεται σε όλους για το μέλλον των παιδιών.