Από πρωτότυπα concept cars μέχρι αυτοκίνητα παραγωγής, μερικά από τα τιμόνια  που έχουμε δει είναι τόσο αντισυμβατικά που άγγιζαν τα όρια του επικίνδυνου.

Η εξέλιξη της αυτοκίνησης δεν αφορά μόνο τις επιδόσεις, την ασφάλεια ή την τεχνολογία των οχημάτων, άλλα φυσικά επεκτείνεται και στον σχεδιασμό του εσωτερικού, με το τιμόνι να αποτελεί ίσως το πιο χαρακτηριστικό και διαχρονικό στοιχείο της εμπειρίας οδήγησης.

Όμως, όπως σε κάθε μορφή δημιουργίας, η επιθυμία για καινοτομία δεν οδηγεί πάντα σε αποτελέσματα που συνδυάζουν αισθητική και λειτουργικότητα. Από φουτουριστικά concepts που δεν είδαν ποτέ τη μαζική παραγωγή, μέχρι ηλεκτρικά υπερ-αυτοκίνητα με γεωμετρικά παράδοξα τιμόνια, η ιστορία έχει να επιδείξει αρκετές περιπτώσεις όπου ο σχεδιασμός υπερίσχυσε της πρακτικότητας μερικές φορές σε βάρος ακόμα και της ασφάλειας.

Η αλήθεια είναι ότι αρκετοί κατασκευαστές προσπάθησαν να προσφέρουν μια νέα εμπειρία πίσω από το τιμόνι. Όμως, τα αποτελέσματα δεν ήταν πάντοτε επιτυχημένα. Υπάρχουν τιμόνια που, παρά την τολμηρή τους εμφάνιση, αποδείχθηκαν δύσχρηστα ή ακόμα και επικίνδυνα σε πραγματικές συνθήκες οδήγησης. Και δεν μιλάμε μόνο για πειραματικά οχήματα ή concepts του παρελθόντος, αφού ακόμα και σημερινά μοντέλα, όπως τα Tesla Model S Plaid και Model X, φέρουν σχεδιαστικές επιλογές που έχουν πυροδοτήσει έντονο διάλογο γύρω από την ασφάλεια και την εργονομία.

Σε αυτό το αφιέρωμα, εξετάζουμε μερικά από τα πιο αλλόκοτα τιμόνια που εμφανίστηκαν ποτέ σε αυτοκίνητα, τόσο παραγωγής όσο και πρωτότυπα. Μοντέλα με αισθητική που προκαλεί εντύπωση, αλλά με πρακτικότητα που απέχει και μερικές φορές... απειλεί την οδηγική λογική. Και σε ορισμένες περιπτώσεις, με ρίσκα που καθιστούν τον χαρακτηρισμό «επικίνδυνα» απολύτως δικαιολογημένο.

Tesla και η νέα «μόδα» των ορθογώνιων τιμονιών

Δεν γίνεται να μιλήσουμε για παράξενες επιλογές τιμονιών χωρίς να αναφερθούμε στα Tesla Model X και Model S Plaid, τα οποία εισήγαγαν το περίφημο «yoke», ένα τιμόνι ορθογώνιας μορφής χωρίς το επάνω τόξο. Η σχεδίαση αυτή υπόσχεται περισσότερη ελευθερία για τα πόδια του οδηγού και ευκολότερη είσοδο/έξοδο από το όχημα, όμως στην πράξη, δημιουργεί σημαντικά προβλήματα κατά τους ελιγμούς, ειδικά σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης όπου η άμεση και σταθερή λαβή του τιμονιού είναι κρίσιμη.

Lotus Evija: Γοητεία με τίμημα τον έλεγχο

Η περίπτωση του hypercar Lotus Evija είναι χαρακτηριστική. Το τιμόνι του είναι μικρό, με κομμένα και τα δύο άκρα, θυμίζοντας περισσότερο τιμόνι αγωνιστικού μονοθεσίου. Όμως στον πραγματικό δρόμο, η αδυναμία πρόσβασης στις πλευρές του τιμονιού μεταφράζεται σε δυσκολία στους γρήγορους ελιγμούς, απαιτώντας από τον οδηγό να αλλάζει συνεχώς λαβή ή να οδηγεί με «αντεστραμμένα» χέρια σε κλειστές στροφές, κάτι που δεν είναι ούτε ασφαλές ούτε εργονομικό.

Από το μέλλον… ή από άλλο πλανήτη;

Το φαινόμενο δεν περιορίζεται στα σύγχρονα μοντέλα. Στην ιστορία των concept cars, παραδείγματα όπως το BMW Z22 (1999), το Mazda MX-03 (1985) ή το Oldsmobile Incas δείχνουν πώς η σχεδιαστική φαντασία μπορεί να φτάσει σε ακραία σημεία. Το τιμόνι του τελευταίου, για παράδειγμα, μοιάζει να έχει δανειστεί απευθείας από... διαστημόπλοιο του Star Wars, ενώ το ίδιο ισχύει και για το Maserati Boomerang (1972), όπου ο Giorgetto Giugiaro ενσωμάτωσε έναν πίνακα οργάνων μέσα στην κολώνα τιμονιού, αναγκάζοντας τον σχεδιασμό να αφαιρέσει τελείως τις ακτίνες του τιμονιού.

Αστοχίες και στα στρογγυλά τιμόνια

Ακόμη και σε παραδοσιακά κυκλικά τιμόνια, ωστόσο, υπήρξαν αποτυχίες. Η Aston Martin Lagonda είχε ένα ιδιαίτερα φουτουριστικό τιμόνι, χωρίς εμφανές κέντρο ή ακτίνες, κάνοντάς το σχεδόν αδύνατο να το κρατήσει κανείς σωστά. Η εργονομία του ήταν τόσο κακή, που απαιτούσε τη χρήση και των δύο χεριών σε παράλογες θέσεις, καθιστώντας την οδήγηση πιο δύσκολη από όσο έπρεπε.

Το κοινό στοιχείο όλων των παραπάνω περιπτώσεων είναι η προτεραιότητα που δόθηκε στην αισθητική ή στην εντύπωση, εις βάρος της πρακτικότητας και της ασφάλειας. Είτε πρόκειται για υπερμοντέρνα Tesla είτε για εντυπωσιακά concept της δεκαετίας του '70, τα συγκεκριμένα τιμόνια αποτελούν υπενθύμιση ότι, σε ό,τι αφορά την οδική ασφάλεια, η λειτουργικότητα πρέπει να προηγείται της σχεδιαστικής φαντασίας.