Η Ευρωπαϊκή Ένωση εισέρχεται σε μια νέα εποχή στον τομέα της οδικής ασφάλειας και της οδήγησης, καθώς εγκρίθηκε η πολυαναμενόμενη μεταρρύθμιση για τα διπλώματα οδήγησης, η οποία αλλάζει ριζικά όσα γνωρίζαμε έως σήμερα.

Η νέα οδηγία, εγκρίθηκε ήδη από την Επιτροπή Μεταφορών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, και εισάγει πλέον την ψηφιακή άδεια οδήγησης, φέρνοντας μια σειρά από σημαντικές τροποποιήσεις, όπως υποχρεωτικούς ιατρικούς ελέγχους, επανακαθορισμό της διάρκειας ισχύος των διπλωμάτων, ενώ ταυτόχρονα αλλάζει εντελώς το πλαίσιο για τις παραβάσεις που γίνονται από οδηγούς στο εξωτερικό.

Πρόκειται, ουσιαστικά, για μια συνολική αναθεώρηση των κανόνων που, σύμφωνα με την Ε.Ε.,  στοχεύει στην ενοποίηση, τον εκσυγχρονισμό και –τελικά– στη βελτίωση της οδικής ασφάλειας σε όλη την Ευρώπη.

Σύμφωνα με το προσωρινό πλαίσιο συμφωνίας που υπεγράφη τον Μάρτιο του 2025 μεταξύ Κοινοβουλίου και Συμβουλίου, και κατόπιν εγκρίθηκε αργότερα από το ίδιο το Συμβούλιο, ορίζεται πως η ψηφιακή άδεια οδήγησης θα είναι πλέον το βασικό έγγραφο που θα έχουν στην διάθεση τους οι οδηγοί για να αποδεικνύουν την ικανότητα οδήγησης του σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Σύμφωνα με το νέο νομικό πλαίσιο, οι πολίτες θα έχουν πρόσβαση στο δίπλωμά τους από το κινητό τους τηλέφωνο, μέσω του ευρωπαϊκού ψηφιακού πορτοφολιού. Η Ε.Ε σημειώνει πως θα εξακολουθεί να δίνεται τη δυνατότητα έκδοσης του φυσικού έντυπου ή πλαστικού διπλώματος για όσους το επιθυμούν, ωστόσο βασικό μέσο ταυτοποίησης θα είναι πλέον το ψηφιακό δίπλωμα.

Οι αλλαγές που ψήφισε η Ε.Ε. φέρνει αλλαγές και για τους νέους οδηγούς, καθώς εισάγεται μια διετής δοκιμαστική περίοδος, κατά την οποία όσοι απέκτησαν πρόσφατα το δίπλωμα θα πρέπει να τηρούν αυστηρότερους κανόνες από τους πιο έμπειρους οδηγούς όσον αφορά την οδήγηση υπό την επήρεια αλκοόλ, τη χρήση ζώνης ασφαλείας και τη γενικότερη συμπεριφορά στον δρόμο.

Παράλληλα, πριν από την έκδοση ή την ανανέωση οποιασδήποτε άδειας οδήγησης, οι υποψήφιοι οδηγοί θα υποβάλλονται σε υποχρεωτικό ιατρικό έλεγχο, ο οποίος περιλαμβάνει εξέταση όρασης και καρδιολογική αξιολόγηση.

Σημειώνεται, ωστόσο, πως κάθε κράτος-μέλος θα μπορεί, σύμφωνα με την απόφαση, να εφαρμόζει εναλλακτικές διαδικασίες, όπως αυτοαξιολόγηση ή  μορφές πιο απλουστευμένου ελέγχουγια ορισμένες κατηγορίες οχημάτων.

Ένα από τα σημαντικότερα νέα σημεία του κανονισμού είναι ότι πλέον οι παραβάσεις και οι κυρώσεις που επιβάλλονται σε ένα κράτος-μέλος, όπως αναστολή ή αφαίρεση άδειας οδήγησης, θα ισχύουν σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση. Με απλά λόγια, ένας οδηγός που τιμωρείται για επικίνδυνη οδήγηση στο εξωτερικό, δεν θα μπορεί να επιστρέψει ανενόχλητος στη χώρα του, καθώς η ποινή θα ισχύει και εκεί.

Όσον αφορά τη διάρκεια ισχύος των διπλωμάτων, η νέα νομοθεσία προβλέπει ότι οι άδειες οδήγησης αυτοκινήτων και μοτοσικλετών θα έχουν διάρκεια έως 15 έτη (εκτός αν το δίπλωμα χρησιμοποιείται και ως ταυτότητα, όπως συμβαίνει σε μερικές χώρες της Ευρώπης, οπότε η ισχύς του θα περιορίζεται στα 10 έτη), ενώ για φορτηγά και λεωφορεία, το δίπλωμα θα ισχύει για λιγότερο χρόνο, με τις ανανεώσεις και τους ελέγχους να γίνονται πιο τακτικά. 

Παράλληλα, προκειμένου να αντιμετωπιστεί η έλλειψη επαγγελματιών οδηγών, η Ε.Ε. επιτρέπει τη μείωση του ορίου ηλικίας, με την απόφαση να ορίζει η απόκτηση άδεια οδήγησης φορτηγού μπορεί να ξεκινήσει από την ηλικία των 18 ετών, εφόσον ο υποψήφιος οδηγός έχει το σχετικό πιστοποιητικό επαγγελματικής κατάρτισης, ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις ακόμη και 17χρονοι θα μπορούν να οδηγούν επαγγελματικά οχήματα εφόσον συνοδεύονται από έναν πιο έμπειρο επαγγελματία.

Φιλοδοξία της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι να διαμορφώσει ένα ενιαίο, ασφαλές και τεχνολογικά προηγμένο σύστημα αδειών οδήγησης, που θα συμβάλει στη μείωση των τροχαίων δυστυχημάτων και θα ενισχύσει τη διαφάνεια στους ελέγχους, ανανεώνοντας την οδική κουλτούρα στην Γηραιά Ήπειρο. 

Σε κάθε περίπτωση βέβαια, οι ευρωπαϊκοί θεσμοί λαμβάνουν υπόψη τους ότι η μετάβαση στην ψηφιακή μορφή απαιτεί τεχνολογικές υποδομές σε κάθε χώρα, ενημέρωση των εθνικών μητρώων και κοινά πρότυπα λειτουργίας, με τους περισσότερους αναλυτές να βλέπουν πως εφαρμογή του μέτρου σε ορισμένα κράτη να αναμένεται να προχωρήσει πιο αργά σε σχέση με άλλα.

Η Επιτροπή Μεταφορών του Ευρωκοινοβουλίου έχει ήδη δώσει το «πράσινο φως», ενώ απομένει πλέον μόνο η τελική έγκριση στην Ολομέλεια, ώστε το νέο κανονιστικό πλαίσιο να αποκτήσει ισχύ νόμου και να τεθεί σε εφαρμογή από όλα τα κράτη-μέλη εντός συγκεκριμένων προθεσμιών. 

Διαβάστε επίσης