Το μετρό αποτελεί το σημαντικότερο συγκοινωνιακό μέσο της πρωτεύουσας, και πλέον και της συμπρωτεύουσας, με αρκετούς από τους σταθμούς του να βρίσκονται δεκάδες μέτρα κάτω από την επιφάνεια.
Πίσω από αυτή την επιλογή δεν κρύβεται μόνο η τεχνολογία της υπόγειας διάνοιξης, αλλά και ένας πολύ συγκεκριμένος λόγος, που δεν είναι άλλος από την προστασία των αρχαιολογικών θησαυρών που κρύβει το υπέδαφος.
Σήμερα, το αθηναϊκό μετρό έχει μήκος σχεδόν 70 χιλιομέτρων, εξυπηρετώντας καθημερινά σχεδόν ένα εκατομμύριο επιβάτες και συμβάλλοντας ουσιαστικά στην αποσυμφόρηση των δρόμων της πρωτεύουσας, με δεκάδες χιλιάδες αυτοκίνητα και λοιπά οχήματα να μένουν παρκαρισμένα.
BUY NOW
Με την επέκταση της Γραμμής 3 να έχει φτάσει πλέον μέχρι τον Πειραιά, συνδέει απευθείας το μεγαλύτερο λιμάνι της χώρας με το αεροδρόμιο «Ελευθέριος Βενιζέλος» και πυκνώνει ακόμη περισσότερο το δίκτυο που καλύπτει τη μητροπολιτική περιοχή των 3,5 εκατομμυρίων κατοίκων (απογραφή 2011). Παράλληλα, διασταυρώνεται με τον προαστιακό σιδηρόδρομο, το δίκτυο τραμ και τον ΗΣΑΠ, σχηματίζοντας έτσι έναν ενιαίο ιστό συγκοινωνίας που εξυπηρετεί το μεγαλύτερο μέρος του λεκανοπεδίου.
Η λειτουργία του μετρό ξεκίνησε τον Ιανουάριο του 2000 με 13 χλμ. και 14 σταθμούς, ενώ από τότε η ανάπτυξή του είναι συνεχής. Η μέση απόσταση των υπόγειων σταθμών από την επιφάνεια κυμαίνεται μεταξύ 20 και 30 μέτρων, αν και σε ορισμένες περιπτώσεις το βάθος είναι μεγαλύτερο. Ο σταθμός του Μοναστηρακίου φτάνει τα 32 μέτρα, ενώ στην Πλατεία Συντάγματος η γραμμή 3 «βουτά» στα 28 μέτρα, με τη γραμμή 2 να βρίσκεται στα 17 μέτρα.
Οι νέοι σταθμοί της υπό κατασκευή Γραμμής 4, η οποία θα εκτείνεται σε 13 χλμ., αναμένεται να βυθιστούν ακόμη περισσότερο. Ο σταθμός Ελικώνος θα είναι ο βαθύτερος της γραμμής στα 36,4 μέτρα, ενώ ο σταθμός Ιλίσια θα βρίσκεται στα 34,7 μέτρα.
Ο κύριος λόγος πίσω από αυτή την απόφαση είναι ο τεράστιος όγκος των αρχαίων που βρίσκεται κάτω από την Αθήνα (και όχι μόνο). Η Αττικό Μετρό πήρε συνειδητά αυτή την απόφαση, προκειμένου να ελαχιστοποιηθούν οι πιθανότητες να συναντήσουν οι μετροπόντικες σημαντικά αρχαιολογικά ευρήματα, κάτι που θα εκτροχίαζε –στην κυριολεξία– το χρονοδιάγραμμα ολοκλήρωσης του έργου.
Φυσικά, ακόμη και έτσι, η κατασκευή του μετρό δεν κατάφερε να αποφύγει τα ευρήματα, κάτι που οδήγησε στη χρηματοδότηση αρχαιολογικών ανασκαφών έκτασης πάνω των 69.000 τετραγωνικών μέτρων, οι οποίες είναι οι μεγαλύτερες που έχουν γίνει ποτέ στην Αθήνα. Πολλά από αυτά τα ευρήματα κοσμούν και αρκετούς σταθμούς, δίνοντάς τους μια επιπλέον ιδιαίτερη αισθητική διάσταση.
Αντίστοιχα, στη Θεσσαλονίκη, όπου το πρώτο τμήμα του μετρό έχει ολοκληρωθεί κι εξυπηρετεί ήδη 90.000 επιβάτες την ημέρα, αριθμός που θα αυξηθεί στους 260.000 μόλις ολοκληρωθεί η επέκταση προς την Καλαμαριά, ο βαθύτερος σταθμός είναι εκείνος του Πανεπιστημίου, στα 37 μέτρα.
Αξιοσημείωτο είναι και το γεγονός ότι ο σταθμός Βενιζέλου κατέβηκε από τα 14 στα 31 μέτρα ώστε να προστατευτούν εξαιρετικής σημασίας αρχαιολογικά ευρήματα που ανακαλύφθηκαν κατά τη διάνοιξη της σήραγγας, τα οποία εκθέτοντας μέσα στο σταθμό.
Πάντως, τα δύο μετρό της Ελλάδας θεωρούνται σχετικά «ρηχά» σε διεθνή κλίμακα. Για παράδειγμα, στο Λονδίνο ο σταθμός Hampstead βρίσκεται στα 57,9 μέτρα, ενώ στο μετρό του Κιέβου ο Arsenalna φτάνει τα 105,5 μέτρα κάτω από την επιφάνεια, δεύτερος μόνο μετά τον σταθμό της Πιονγιάνγκ στη Βόρεια Κορέα, που θεωρείται το βαθύτερο στον κόσμο, στα 109,72 μέτρα.
